Wspomnienia podniebienia (recenzja)

 "Często, jedząc posiłek, słucham opowieści o nieszczęściach ludzi czy o ich odważnym postępowaniu i zdarza mi się uronić łzę. Czyżby gruczoły ślinowe miały jakiś specjalny związek z gruczołami łzowymi? Nie dopytywałem, ale od dawna istnieją historie takie, że chciałoby się rzucić pałeczkami i zapłakać (...)"

"Wspomnienia podniebienia" to zbiór esejów dotyczących jedzenia. Są to spostrzeżenia różnych autorów - artystów, naukowców - w tym fizyków czy lekarzy - których łączy kraj pochodzenia: Japonia. W krótkiej formie eseju opisywali własne doświadczenia związane z kuchnią japońską i zachodnią, z podróżami światowymi, lokalnymi - i tymi we wspomnieniach, do krainy dzieciństwa. Było to moje pierwsze spotkanie z formą eseju, i to spotkanie bardzo udane. Choć żaden z esejów nie wzbudził we mnie większych emocji, to czytanie było naprawdę odprężające. Szczególnie teksty dotyczące poszukiwania smaków z dzieciństwa wprawiły mnie w nostalgicznych nastrój - i choć nie sposób utożsamić się z doświadczeniami podniebienia autorów, bo polska i japońska kuchnia są różne, to teksty te nastrajały do sięgnięcia do własnych wspomnień. W zbiorze tym zawarta jest pewna "magia" - czy to za sprawą japońskiej kultury czy pisania o jedzeniu - dzięki czemu oczarowuje i odpręża, pozwala uciec w krainę smaków.

Zawarte w zbiorze eseje dotyczą różnych doświadczeń i kulinarnych gustów. Przykładowo "Kunenbo" czy "Pola słodyczy" odnoszą się do smaków dzieciństwa. Przy czym tej pierwszy służy porównaniu ich z daniami spożywanymi w wieku dorosłym, a drugi opowiada o tym, jak poszukiwano słodkiego smaku kiedy słodycze nie były na wyciągnięcie ręki w każdym sklepie. "Kocia kuchnia" z kolei skupia się na upodobaniach kulinarnych kotów autora - który ostatecznie dochodzi do wniosku, że Japończycy są jak koty - choć nawet oni nie dorównają kociemu zmysłowi smaku. W zbiorze podobało mi się zróżnicowanie perspektyw - pisarze i poeci wypowiadali się o jedzeniu bardziej literacko, z kolei naukowiec prowadzący badania nad bakteriami zastanawiał się czy można stworzyć idealne jajko na miękko przy wykorzystaniu nauki. W eseju tym odnalazłam - pod warstwą kulinarną - pewien zawód własnymi osiągnięciami naukowymi: autor daje do zrozumienia, że gdyby stworzył idealną potrawę to mógłby przejść do historii, zostać zapamiętanym - co nie czeka go za powtarzalne badania naukowe. W wielu esejach dominowało wychwalanie prostej kuchni, która wcale nie musi być gorsza od wyrafinowanej, jeśli tylko te smaki odpowiadają najlepiej naszemu podniebieniu.  W zbiorze znalazły się także interesujące teksty o kuchni zachodniej - z perspektywy Japończyka obcej.

Całość, oprócz ukazania różnych gustów kulinarnych, jest także ciekawym źródłem ciekawostek o kuchni japońskiej - każdy esej wypełniony jest różnymi nazwami - oczywistymi dla autorów, a dla nas wyjaśnionymi w przypisach. Forma eseju pozwala zajrzeć nam w talerz konkretnego Japończyka, który w tej krótkiej formie dzieli się własnym doświadczeniem. Jednocześnie jest to podróż w przeszłość - zarówno razem z autorem, jak i samymi tekstami, które zostały napisane w pierwszej połowie XX wieku. Każdy z tekstów został opatrzony krótką notką biograficzną o autorze - zabrakło mi jedynie samej daty publikacji eseju.

"Zaspokojenie wyłącznie głodu poprzez napełnienie żołądka daje satysfakcję, ale nie pozostawia po sobie śladu w pamięci."

Przez całość przyjemnie się płynęło - lektura zapewnia oderwanie się i idealnie pasuje do przerwy na ciasto i herbatę - jednak zdarzyły się małe zgrzyty. Czasem jakaś literówka lub dziwny szyk zdania - wystarczy spojrzeć na cytat powyżej. To myśl, którą zaznaczyłam, bo podoba mi się jej przesłanie, jednak zdanie brzmiałoby dużo lepiej, gdyby wyraz  wyłącznie znalazł się po głodu: Zaspokojenie głodu wyłącznie poprzez napełnienie żołądka daje satysfakcję, ale nie pozostawia po sobie śladu w pamięci. Są to jednak drobnostki, które nie odbierają przyjemności z lektury.

"Wspomnienia podniebienia" to niepozorny zbiór esejów - mała książeczka, która zmieści się na każdej półce. Swoją formą i treścią nadają się idealnie do czytania w czasie przerwy - kiedy potrzebujemy się zrelaksować i odbyć podróż w czasie i przestrzeni do dawnej Japonii, wypełnionej najróżniejszymi smakami. Przyjemnie spędzone chwile gwarantowane! A po przeczytaniu esejów samemu można uciec myślami w głąb siebie i rozmyślać o wspomnieniach naszego podniebienia :)