Wśród książek nawiązujących do uniwersum Harry’ego Pottera znajdziemy zarówno kompendia wiedzy, jak Nieoficjalna wielka księga zaklęć, jak i bardziej analityczne opracowania, np. Harry Potter i zakon filozofów, który interpretuje serię pod kątem filozofii. Jednak Dumbledore. Życie i kłamstwa najsłynniejszego dyrektora Hogwartu wyróżnia się na ich tle jako najbardziej szczegółowa analiza jednej z najbardziej enigmatycznych postaci sagi. Śmiało mogę powiedzieć, że to moja ulubiona książka nawiązująca do HP!

Irvin Khaytman, będący członkiem fandomu, nie tylko wielokrotnie przeczytał materiał źródłowy, ale także przeanalizował liczne fanowskie teorie, dzięki czemu krok po kroku rekonstruuje motywacje Dumbledore’a. W każdej z części serii bada jego decyzje i rolę w fabule, stawiając kluczowe pytanie: kim naprawdę był Albus Dumbledore? Wielkim czarodziejem i mentorem czy raczej mistrzem manipulacji? Z książki Dumbledore. Życie i kłamstwa wyłania się obraz człowieka pełnego sprzeczności, a przedstawiona analiza pozwala nam poukładać sobie w głowie pełniejszy obraz tej fascynującej postaci literackiej. 

Portret mistrza strategii i manipulacji

Khaytman systematycznie przechodzi przez kolejne etapy życia Dumbledore’a, rozkładając jego charakter na czynniki pierwsze. Co istotne, książka nie jest ani laurką, ani surową krytyką, lecz rzetelną analizą jego decyzji i motywacji. Autor odważnie kwestionuje wybory dyrektora Hogwartu, zwracając uwagę na jego skłonność do ukrywania prawdy i prowadzenia wielowarstwowej gry.

W dużej mierze skupia się na relacji Albusa z Harrym, zadając fundamentalne pytanie: czy Dumbledore wykorzystywał młodego czarodzieja, czy jednak na swój pokrętny sposób był jego mentorem?

 "Od razu obserwujemy, jak Dumbledore pudruje rzeczywistość półprawdami: oznajmia McGonagall, że Harry będzie żył z Dursleyami, ponieważ należy chronić go przed skutkami niezamierzonej sławy. W kolejnych latach tego rodzaju zachowanie okaże się typową zagrywką Dumbledore'a: jest przekonujący, do pewnego stopnia prawdomówny, ale koniec końców bardzo daleki od wyjawienia wszystkiego. Szczerze mówiąc, mniej pobłażliwi czytelnicy mogliy powiedzieć, że Dumbledore jest hipokrytą w temacie szczerości, jako że do uczniów mówi: Ja jednak wierzę, że prawda jest lepsza od kłamstwa."

Analiza oparta na kanonie i interpretacji

Przemówiło do mnie podejście autora do analizy: opierając się ściśle na kanonie, czyli powieściach, przedstawia interpretację własną (i fandomu, przywołując analizy innych potterowych entuzjastów). Siłą tej książki jest to, że nie opiera się wyłącznie na subiektywnych teoriach – Khaytman skrupulatnie trzyma się kanonu, a jednocześnie przedstawia interpretacje swoje i innych członków fandomu. Domysły pojawiają się jedynie tam, gdzie Harry Potter zostawia luki, a nawet wtedy są one dobrze uargumentowane.

Przykładem może być analiza kary, jaką Harry i Hermiona otrzymali w Kamieniu Filozoficznym – wysłanie w nocy do Zakazanego Lasu. Khaytman zauważa, że jedynym logicznym wytłumaczeniem jest to, iż Dumbledore chciał, by uczniowie dowiedzieli się o kamieniu:

"To tak naprawdę jedyne wiarygodne wyjaśnienie tej kary. Pomysł z wysłaniem czwórki pierwszoroczniaków do Lasu w środku nocy, w sytuacji kiedy - realnie rzecz biorąc - nie jest w stanie w żaden sposób pomóc w odnalezieniu martwego jednorożca, jest absurdalny, nawet jak niewyśrubowane standardy Hogwartu. I z pewnością nie jest w stylu McGonagall."

Zawsze miałam problem z tą sceną – wydawała mi się zupełnie niepasująca do McGonagall! Nie przyszło mi do głowy, że za wszystkim mógł stać Albus. Właśnie to jest największa zaleta tej książki – czytając ją, odkrywamy znane historie na nowo, z zupełnie innej perspektywy.

Na uwagę zasługuje również styl autora – książka jest napisana w przystępny sposób, unikając naukowego zadęcia, co sprawia, że czyta się ją bardzo lekko. Dodatkowym atutem jest piękne wydanie, które prezentuje się wyjątkowo elegancko na półce fana HP.

Słowem podsumowania...

Książka Dumbledore. Życie i kłamstwa... nie tylko przedstawia nową perspektywę na dyrektora Hogwartu, ale również skłania do refleksji nad całym światem Harry’ego Pottera. Po lekturze można spojrzeć na Albusa z większym podziwem lub większym sceptycyzmem, a przy okazji zupełnie inaczej ocenić wiele wydarzeń z sagi.

To nie jest klasyczna biografia – to fascynująca analiza literacka, która wzbogaca uniwersum J.K. Rowling o krytyczną interpretację. Dla fanów Harry’ego Pottera to pozycja obowiązkowa, gwarantująca mnóstwo nowych przemyśleń - i w pewnym sensie odkrycia sagi o HP na nowo!