Opowieści niesamowite po koreańsku I
Dramy, filmy czy książki (takie jak Smocza Perła - recenzja) odwołując się do koreańskich mitów sięgają przede wszystkim do tradycji Imuldam (이물담), czyli opowieści o wszelakich istotach nadnaturalnych: duchach, goblinach, zmiennokształtnych lisach czy potworach. Warto zauważyć, że taka istota wkracza do świata ludzkiego w dobrych lub złych zamiarach. Możemy to porównać do opowieści japońskich, gdzie nadnaturalny nie oznacza zły z natury. Innymi słowy, w koreańskiej czy japońskiej tradycji nie można zakładać, że nadnaturalna istota jest zła czy groźna. Ponadto opowieści te miały przypominać, że istoty takie żyją naokoło nas.
Koreańska tradycja religijna odnosi się do różnych wierzeń: wpływ na nią miał zarówno szamanizm, jak i buddyzm, konfucjanizm, a także chrześcijaństwo. I choć szamanizm jest najgłębiej zakorzeniony w tradycji 이물담, to opowieści niesamowite rozwijały się, dodając do kanonu nowe istoty nadnaturalne (jak wampiry) i nowe perspektywy kontaktu człowieka z nimi.
W opowieściach niesamowitych pojawiają się postacie posiadające 신통력, czyli nadnaturalne moce.
- 신통력을 발휘하다 - przejawiać nadnaturalne moce, zdolności
- 발휘하다 - przejawiać, pokazywać - możemy użyć także w sformułowaniu "przejawiać talent, możliwości, umiejętności (기량을 발휘하다)
- 신통력이 있다 - mieć nadprzyrodzone, nadnaturalne moce/zdolności
(Zwracam uwagę na partykuły w tych wyrażeniach!)
A teraz przyjrzyjmy się najpopularniejszym nadnaturalnym istotom z koreańskiego folkloru - czasami nazywanymi 한국의 요괴, czyli koreańskie yokai.
구미호 - lisi duch
Lisie duchy pojawiają się zarówno we folklorze koreańskim, jak i japońskim czy chińskim. Choć 구미호 (gumiho albo kumiho) wywodzi się z chińskiej mitologii to do Korei trafił w okresie Trzech Królestw i głęboko zakorzenił się w kulturze jako lis o dziewięciu ogonach.
- 여우 - lis
- 꼬리 - ogon
- 꼬리 아홉의 여우 - lis o dziewięciu ogonach
구미호 powstawały, gdy lisi duch żył tysiąc lat (a jeśli rzez kolejne tysiąc lat powstrzymywał się od jedzenia ludzkiego mięsa, zamieniał się w człowieka). Po przekształceniu w 구미호 lis zyskiwał zdolność transformacji w dowolną formę - zazwyczaj w piękną kobietę, która uwodziła mężczyzn. Choć z natury lisi duch nie był zły, to w Korei większość opowieści przedstawiała 구미호 jako przerażającą istotę, której celem było zjedzenie ludzkiego ciała. Wizerunek ten zmienił się w ostatnich latach - 구미호 zaczęły pojawiać się w kulturze popularnej jako fascynujące istoty. Nowy wizerunek przyjął się do tego stopnia, że w slangu piękne (i niebezpieczne) kobiety nazywa się lisicami (여우).
To co wyróżnia koreańskie 구미호 od chińskich czy japońskich lisich duchów to 여우구슬 - "lisia perła/koralik/kula". Zawiera ona moc i wiedza lisa, jego energię. Nic dziwnego, że ludzie chcieli oszukać lisiego ducha i skraść mu wiedzę. Z drugiej strony przebiegły lis "żywił" się ludzką energią, którą gromadził w kuli - zazwyczaj poprzez "głęboki pocałunek". Poprzez pocałunek można było ukraść lisią wiedzę - ale wiązało się to z ryzykiem.
W Smoczej Perle wymieniono oprócz zmiennokształtności inną moc lisa - Czar służący manipulacji. W zależności od legendy podkreślano także, że po przemianie zawsze pozostawało cos z lisa, dzięki czemu uważna osoba mogła rozpoznać 구미호.
용 - smoki
Tak jak w całej kulturze wschodnioazjatyckiej, w Korei ze smokami wiąże się ważna symbolika. Smoki pojawiały się zarówno w opowieściach, jak i w sztuce czy nawet ubiorze - jako ornamenty (symbol władzy). Wschodnioazjatyckie smoki kojarzone są z żywiołami - przede wszystkim wodą. W koreańskim folklorze często były opisywane jako boskie istoty władające deszczem, burzami, piorunami, chmurami. W mitach możemy odnaleźć "pospolite smoki" - 이무기 (imugi). Przypominające gigantyczne węże i żyjące w słodkich wodach rzek, jezior i strumieni, 이무기 posiadały tylko niewielki ułamek mocy smoków - mogły kontrolować chmury. A także wodne stworzenia, których były władcami.
이무기 mogły zamienić się w prawdziwe smoki po przeżyciu tysiąca lat w zimnej wodzie lub złapaniu spadającego z nieba 여의주 (yeouiji - wywodzący się z buddyjskich legend klejnot spełniający każde życzenie).
- 이무기는 호수, 연못, 강 등 담수에 사는 용이예요. - Imugi to smok żyjący w słodkiej wodzie, takiej jak jeziora, stawy i rzeki.
- 호수 - jezioro
- 연못 - staw
- 강 - rzeka
- 담수동물 - słodkowodne zwierzęta
도깨비 - dokkaebi
Koreańskie gobliny lub chochliki, czyli 도깨비 zyskały na popularności w ostatnich latach. To istoty posiadające niezwykłe umiejętności - posługujące się magią. W opowieściach używały swoich umiejętności do psocenia czy drażnienia ludzi, czasem jednak oferując im pomoc. Uważano, że powstają ze starych domowych sprzętów, które zostały wyrzucone. W niektórych wersjach opowieści podkreślano, że takie sprzęty, aby stać się dokkaebi musiały być zabrudzone krwią - szczególnie krew menstruacyjna była uważana za niebezpieczną. W odróżnieniu od lisów, którym nie można ufać i majestatycznych smoków przynoszących szczęście, dokkaebi są utożsamiane głównie z płataniem figli - i wykorzystywaniem ludzkiej głupoty/naiwności. 도깨비 często opisywano jako istoty z rogami (rogiem), szerokim uśmiechem pełnym ostrych zębów, szponami i bujnym owłosieniem ciała.
Oczywiście do kultury popularnej przedostał się nieco inny wizerunek za sprawą dramy Goblin. Drama dodaje także ciekawy wątek 도깨비 신부 - panny młodej czy narzeczonej goblina, która może zdjąć z niego czar i uwolnić od nieśmiertelności. Warto jednak przypomnieć, że według legend gobliny nie były przemienionymi ludźmi tylko sprzętami domowymi, takimi jak wyrzucona, zaplamiona krwią miotła, która po przemianie w goblina przyjmowały ludzki kształt. W książce Smocza Perła odnajdziemy natomiast odwołania nie tylko do magii goblinów, ale także posiadanych przez nich magicznych przedmiotów. Należy do nich "czapka-niewidka" - 도깨비 감투 - która wykradziona zapewniała jej posiadaczowi niewidzialność.
- 사람의 형상을 띠다 - przyjmować kształt człowieka
- 사람 - człowiek
- 형상 - kształt
- 대다수의 도깨비의 성은 김씨라고 한다. - Mówi się, że większość goblinów ma nazwisko Kim.
- 대다수 - większość, też: ogólnie
- 성 - nazwisko
- 김씨 - pan/pani Kim
Należy zauważyć, że opisane powyżej nadprzyrodzone istoty to nie 괴물 - potwór. Przyjęło się, że celem potworów jest wyrządzenie krzywdy ludziom. Natomiast istoty nadnaturalne są w swojej naturze ambiwalentne - mogą być i dobre i złe.
Koniec części pierwszej!
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
 odwołując się do koreańskich mitów sięgają przede wszystkim do tradycji Imul...){kind=link}
0 komentarze