Noc na kolei galaktycznej i inne baśnie

"Noc na kolei galaktycznej i inne baśnie" to zbiór trzech najsłynniejszych opowiadań Kenjiego Miyazawy (1896–1933), który zabiera nas w baśniową krainę melancholii i samopoświęcenia. Jak przystało na zbiory wydawane przez Kirin, baśnie poprzedzone są wstępem nakreślającym sylwetkę autora oraz znaczenie jego twórczości w japońskiej kulturze. Świetnie napisany stanowi integralną część doświadczenia jakim jest czytanie tych baśni - wprowadza niezbędny kontekst do do zrozumienia motywów, które fascynowały autora - a które następnie odkrywamy na kartach baśni. Oczywiście treść baśni jest uniwersalna, gdyż dotyczy humanizmu i poświęcenia się jednostki dla dobra ogółu - skupia się wokół zagadnienia altruizmu. Na kształt baśni wpłynął także buddyzm - i choć opowiadają o małym ptaszku, wiolonczeliście  czy podróży tytułową galaktyczną koleją, to nie brak w nich zacięcia moralizatorskiego i filozoficznego. W tym kontekście - choć są to "baśnie uwielbiane przez Japończyków - to w Polsce ten zbiór trafi bardziej do czytelników dorosłych, którzy wczytają się uważnie w słowa i kryjącą się za nimi treść - lub podejmą się próby ich omówienia z dziećmi.

Każda z trzech baśni wyróżnia się tematycznie - łączy je z kolei charakterystyczny styl autora. W pierwszym z nich poznajemy lelka, ptaka, który doświadcza w życiu nieprzyjemności ze względu na swój "szpetny" wygląd. To oczywiście przypowieść o tym, aby nie oceniać po wyglądzie - jednak Kenji Miyazawa przemycił w nim także treści altruistyczne. Drugie opowiadanie dotyczy najgorszego w zespole wiolonczelisty i przedziwnych gości, którzy go odwiedzają - to opowieść nie tylko o samodoskonaleniu, ale także docenieniu tego czym nasza sztuka może być dla innych - oraz otwarciu się na to, że poprzez kontakty z innymi sami się uczymy. Ponadto to opowieść o tym, aby czerpać przyjemność z tego co robimy - nawet jeśli nie idzie za tym uznanie. Sam Miyazawa został doceniony dopiero po śmierci. Tytułowa "Noc na kolei galaktycznej" to najdłuższa z baśni - i najbardziej wymagająca od czytelnika. Dobrze się składa, że znajduje się na końcu - poprzednie dwa powiadania pozwalają zapoznać się ze stylem Autora, by móc zagłębić się w opowieść związaną ze stratą - opowiadanie powstało po śmierci siostry pisarza. 

Twórczość Miyazawy jest pełna refleksji ujętych w ramy baśni, co czyni je ponadczasowymi. Przewija się przez nie temat altruizmu, poszukiwania dobroci i możliwości zmiany w świecie, który jest zarazem fascynujący, jak i niezwykle smutny - i to od nas i naszych działań zależy, czy wypełnimy go nadzieją. Baśnie Miyazawy otwarte są na interpretacje i mimo krótkiej formy nie są proste - i choć jak zawsze w przekładzie coś tracimy, to tłumaczka dołożyła wszelkich starań, aby jak najlepiej oddać poetyckość utworów. Jeśli jesteście gotowi na melancholijną, duchową podróż wśród gwiazd to łapcie za bilet w postaci zbioru "Noc na kolei galaktycznej i inne baśnie"!